Yozgat Nerede?

Yozgat
—  İl  —
İlin Türkiye’deki konumu
Yozgat haritası
Ülke	Türkiye
Coğrafi bölge	İç Anadolu
İl merkezi	Yozgat
Yönetim
– Vali	Abdulkadir Yazıcı
Yüzölçümü
– Toplam	14,123 km2 (5,5 mi2)
Nüfus (2013)[1]
– Toplam	444.211
– Yoğunluk	34,28/km² (88,8/sq mi)
– Kır	179.741
– Şehir	264.470
Zaman dilimi	DAZD (+2)
– Yaz (YSU)	DAYZD (+3)
İl alan kodu	354
İl plaka kodu	66
İnternet sitesi: Yozgat Valiliği

Yozgat Gezilecek Yerler – Tarihi Yerler

• Yozgat Nerede?
• Yozgat Tarihi
• Yozgat Nüfusu
• Yozgat Hakkında Genel Bilgiler

Yozgat Hakkında Genel Bilgiler

Yozgat‘ın ilçeleri

Yozgat il ve ilçeleri Köyleri

Yozgat Akdağmadeni Beldeleri

Yozgat Akdağmadeni Köyleri

Yozgat Aydıncık Beldeleri

Yozgat Aydıncık Köyleri

Yozgat Boğazlıyan Beldeleri

Yozgat Boğazlıyan Köyleri

Yozgat Çandır Beldeleri

Yozgat Çandır Köyleri

Yozgat Çayıralan Beldeleri

Yozgat Çayıralan Köyleri

Yozgat Çekerek Beldeleri

Yozgat Çekerek Köyleri

Yozgat Kadışehri Beldeleri

Yozgat Kadışehri Köyleri

Yozgat Saraykent Beldeleri

Yozgat Saraykent Köyleri

Yozgat Sarıkaya Beldeleri

Yozgat Sarıkaya Köyleri

Yozgat Sorgun Beldeleri

Yozgat Sorgun Köyleri

Yozgat Şefaatli Beldeleri

Yozgat Şefaatli Köyleri

Yozgat Yenifakılı Beldeleri

• Bektaşlı

Yozgat Yenifakılı Köyleri

Yozgat Yerköy Beldeleri

Yozgat Yerköy Köyleri

Yozgat Merkez Beldeleri

Yozgat Merkez Köyleri

Etimoloji

İlin asıl adı “Bozok” olup, zamanla “Yozgat” olarak değiştirilmiştir. Oğuzların; “Bozok” koluna mensup Türkmenlerin bu bölgeye akınıyla birlikte, yöre “Bozok” ismiyle anılmıştır. 1800’lü yıllara doğru bu ismin yanı sıra “Yozgat” adı da telaffuz edilmiştir.

“Yozgat” adının menşei konusunda ise, değişik söylentiler ileri sürülmektedir. Bir rivayete göre, Yozgat Saray Köyü’nden (bugün itibariyle kasaba) itibaren aşağıdan yukarıya doğru kat kat yükselmektedir. Bu kat kat yükselişinden ve rakımının yüksekliğinden dolayı önceleri “Yüz kat” denmiş, zamanla bu isim söylene söylene “Yozgat” halini almıştır.

Diğer bir rivayete göre; Aşiret Reisi Ömer Cabbar Ağa’nın yüzü çopurdu. Bu yüzden kendisine Çopur veya Çapar Koca derlerdi. Söylentiye göre Cabbar Ağa, sürülerini bir yaz günü yaylakta otlatırken karşısına Hızır çıkıyor ve davar sahibi Cabbar Ağa’dan içmek için süt istiyor. Güler yüzlü Ömer Ağa hemen misafirine ikramda kusur etmeyerek, gönül hoşluğu ile sütü ikram eder. Hızır sütü içtikten sonra çok memnun kalır ve Cabbar Ağa’ya “Çobanoğlu, yozuna yoz katılsın, memleketinin adı Yoz-Kant olsun” diyor. Bu sözü söyleyerek kayboluyor. Temeli böyle olan Yoz-Kant söylene söylene Yozgat halini alıyor.

İsmin kaynağı hakkında her ne kadar tatmin edici bir bilgi yoksa da uzun yıllar bu bölgenin böyle anıldığı bilinmektedir.

2. Dönem Kütahya Mebusu Cemil Bey tarafından verilen bir takrir ile Yozgat ismi Bozok olarak değiştirilmiş, bilahare 23 Haziran 1927 tarihinde Bozok Mebusu Süleyman Sırrı Bey ve arkadaşlarının verdiği bir takrirle Bozok ismi tekrar Yozgat olarak değiştirilmiştir. Yozgat adı nasıl Bozok’tan dönüşmüştür, pek anlaşılabilir, bir bilimsellik taşımamaktadır.

Bozok

Bu günkü Yozgat ili bölgesi ve komşu yörelerin Osmanlı Türkleri devrindeki adı. Burası Osmanlı öncesi Kara Tatar Türkleri ve az oranda Moğol topluluğunun yaşadığı bir yer idi. Ankara Savaşı’ndan sonra Türkistan hakanı Timur, buradaki Türk ve Moğol topluluklarını Orta Asya’ya taşımıştır. XV. asrın başında Boz-Ok Türkmenleri, Dulkadırlı Türkmenleri adıyla burayı yurt tuttular.

• Gedük: Kara-Yahyalu, Delü-Alilü, Ağcalu (en mühim obası: Hacılar), Agça-Koyunlu (Dulkadırlı’dan), Şam BAyadı (Dulkadırlı’dan)
• Kara-Taş: Ali Beğlü, Ağçalu , Tecirlü (Dulkadırlı’dan), Kızıl-Kocalu (başlıca oymaklarından: Ali Şarlu).
• Ak-Dağ: Karalu, Kırklu, Hisar-Beğlü, Kızıl-Kocalu, Sevgülen (en büyük oymağı: Saru-Halillu).
• Boğazlayan: Çiçeklü, Kulağuzlu.
• İli-Su: Tatar Türkleri, Arslan-Beğlü, Ağçalu.
• Sorgun: Zakirlu, Kızıl-Kocalu.

Bunlardan işaret edilmeyen birçok oymak da Dulkadırlı’dan idiler.[2] Kazakistan’da Bozok adlı tarihi yerleşim yeri bulunmuştur[3]. Arkeolojik kazılarda buradaki eski yerleşimden birçok eşya çıkmıştır[4].[5][6]

Yozgat’ın Tarihi

Yozgat ili, tahminen 5000 yıllık bir geçmişe sahiptir. Yozgat çevresinde ilk siyasi birliğini kuran devlet Hititler’dir. Hititler döneminde, bugün Yozgat sınırları içinde bulunan Hattuşaş antik şehri kurulmuştur. Osmanlı son döneminde Bozok Sancağı olarak geçmektedir[7].

Yozgat’ın Coğrafyası

Konum

Yozgat, İç Anadolu Bölgesi’nin Orta Kızılırmak Bölümü’nde Bozok Platosu üzerinde yer almaktadır.

Ankara–Sivas karayolu ile Samsun-Kayseri-Mersin karayolları Yozgat’tan geçmektedir. Bu yollar, uluslararası taşımacılıkta önemli bir yere sahiptir. Ülkemizden ve Avrupa ülkelerinden Ortadoğu’ya yapılan ticaret, bu yolların önemini daha da artırmaktadır. Kuzeyde;Çorum, Amasya, Tokat, doğuda; Sivas, güneyde; Kayseri, Nevşehir, batıda; Kırşehir, Kırıkkale illeri ile komşudur.

İlin doğusu ile batısı arasında yaklaşık 8 dakikalık bir fark vardır. Yozgat, alan bakımından Türkiye’nin 15. ilidir. İzdüşüm alanı 13597 km², gerçek alanı ise 14123 km²’dir. İl geneli fazla dağlık değildir.

Yozgat’ta ki İlçeler

Yozgat 14 ilçeden oluşmaktadır. Bunlar; Akdağmadeni, Aydıncık, Boğazlıyan, Çandır, Çayıralan, Çekerek, Kadışehri, Saraykent, Sarıkaya, Şefaatli, Sorgun, Yenifakılı, Yerköy ve Yozgat Merkez ilçedir.

Yozgat Nüfusu

İlin nüfusu 2000 yılına kadar sürekli artmış, fakat bundan sonra düşüşe başlamıştır. 1960-2008 yılları arası ilin nüfusu %20,33 artmıştır. Bu dönemde yıllık nüfus artış hızı ortalama %0,42 olmuştur. İlin yaş ortalaması oldukça gençtir. Özellikle 10-14 ve 15-19 yaş grubunun nüfusa oranı yüksektir.[8]

Değişim, bir önceki nüfus sayımına göre artış veya azalış yüzdesidir. Sıra, Yozgat il nüfusunun Türkiye illeri arasındaki sıralamasıdır. Oran, Yozgat il nüfusunun, Türkiye nüfusuna oranıdır.

Eğitim

İlde, yüksek lisans düzeyinde eğitim veren Bozok Üniversitesi vardır. Bunun yanı sıra ilde Fen lisesi, Yozgat Endüstri Meslek Lisesi, Anadolu Öğretmen lisesi, Turizm Otelcilik Meslek lisesi ve Anadolu lisesi bulunmaktadır.

Ekonomi

Yozgat kalkınmada birinci derecede öncelikli yöreler kapsamındadır. 1998 yılında çıkarılan 4325 sayılı kalkınmada öncelikli illerde istihdam yaratılması ve yatırımların teşvikine yönelik kanun ile Yozgat Sanayisi bir nebze de olsa canlılık kazanmış, Organize Sanayi Bölgesi (OSB) tahsis başvurularında doluluk yaşanmıştır. 2001 yılında yaşanan ekonomik krizle birlikte OSB’de faaliyet gösteren firma sayısında ciddi bir düşüş yaşanmış, sonrasında çıkarılan 5084 sayılı kanun da 4325 sayılı kanun kadar etki oluşturamasa da yeni yatırımların oluşmasına sebep olmuştur.

Yozgat ilinde ağırlıklı üretim; gıda, konfeksiyon, metal işleme, tuğla ve hazır beton gibi üretim kollarıdır.

Tarım

İlin ekonomisi büyük oranda tarıma dayalıdır. Yer şekilleri %98,8 oranında tarıma imkan vermektedir. İlde, yarı kurak iklim şartlarından dolayı, kuru tarım yaygınlaşmış ve ürün çeşitleri azalmıştır. İlde yoğun olarak, tahıllar ve baklagiller yetiştirilmektedir. Bunların yanı sıra sulu tarım alanlarında şekerpancarı, ayçiçeği, patates ve soğan türü ürünler yetiştirilmektedir. Sulanabilir alanlar sınırlı olduğu için, il tarımında sebze üretiminin önemi azdır. İklimin sert oluşu ve depolama olanaklarının azlığından dolayı, meyve üretimi büyük boyutlarda değildir. Elma, armut, kayısı, vişne, üzüm, ayva, badem ve ceviz yetiştirilen başlıca meyvelerdir.başıbüyüklü köyü tarımda çok gelişmiş olup Yozgat nüfusunun yaz aylarında bütün sebze ihtiyacını karşılamaktadır

Hayvancılık

İl ekonomisinde tarımın yanı sıra hayvancılıkta önemli bir gelir kaynağıdır. Bozkırların geniş yer kaplaması küçükbaş hayvancılığın yaygınlaşmasına ortam hazırlamıştır. Hayvancılık genelde tarımsal faaliyetlerle bir arada yapılmakta olup, mera hayvancılığı biçimindedir. Son yıllarda hayvan soylarının ıslahı çalışmaları ve hayvansal ürünleri değerlendirmeye yönelik sanayi faaliyetleri ile hayvancılık alanında canlanma olmuş, modern işletmeler kurulmaya başlamıştır. İlde, küçükbaş hayvanladan; akkaraman koyunu, kıl ve tiftik keçisi,büyükbaş havyanlardan sığır ve manda gibi cinsler beslenmektedir. Deri üretimi Yozgat’ın önemli gelir kaynaklarındandır. Son yıllarda kümes hayvancılığında da önemli gelişmeler kaydedilmiştir. Küçük ölçekli tavuk çiftliklerinde, modern yöntemlerle üretim yapılmakta olup, özellikle 1995 yılından itibaren yumurta üretiminde belirgin artışlar olmuştur.

Ormancılık

İl topraklarının %18,24’ünü kaplayan ormanlar Akdağmadeni, Aydıncık, Çandır, Çayıralan, Çekerek, Kadışehri ve Saraykent’te yoğunlaşmıştır. Boğazlıyan ve Yenifakılı ilçelerinde ise orman örtüsü neredeyse hiç yoktur. İlde ormanları işletmek ve korumak üzere toplam üç işletme müdürlüğü mevcuttur.

• Yozgat Orman İşletme Müdürlüğü
  • Görev alanları: Merkez, Aydıncık, Çekerek, Kadışehri, Şefaatli, Sorgun ve Yerköy.
• Akdağmadeni Orman İşletme Müdürlüğü
  • Görev alanları: Akdağmadeni ve Saraykent
• Çayıralan Orman işletme Müdürlüğü
  • Görev alanları: Boğazlıyan, Çandır, Çayıralan, Sarıkaya ve Yenifakılı ilçelerini kapsamaktadır.

Orman alanlarına bağlı olarak ormancılık yapılmaktadır.

Kültür ve turizm

Yozgat E 88 karayolu üzerinde bulunması ve özellikle Hattuşaş(Hitit Medeniyeti Başkenti)’ın yakın olması ve Hattuşaş ile Kapadokyayı birbirine bağlayan Atatürk yolunun il merkezinden geçmesi nedeniyle yabancıların uğrak yeridir. Bozok yaylası olarak da adlandırılan ve ilkçağlardan beri yerleşim yeri olan Yozgat, bozulmamış doğası,misafirperver sıcakkanlı insanları,çok güzel misafir anlayışları, sahip olduğu tabiat güzellikleri, mesire yerleri, yüksek ovaları, tarihi, kültürel, turistik değerleri ve kaplıcalarıyla gezilip görülmesi gereken en güzel illerimizden biridir.Türkiye’nin ilk Milli Parklarından olan çamlık Milli Parkı, Akdağ Ormanları, Şebekpınarı Mesire alanı, Kazankaya Vadisi, ve Gelingüllü barajı gibi yerler spor, dinlence ve piknik alanlarıdır.

Yozgat’da Batı Anadolu ağzı kullanılmaktadır.[23]

Kültür

Yemek kültürü

Şehrin yöresel yemekleri; Testi kebabı, Arabaşı Madımak ve tas kebabıdır. Parmak çörek Yozgata mahsus özel bir ekmek türüdür.

Turizm

Antik Kentler

• Büyük Nefes
• Çeşka Yeraltı Şehri
• Alişar Höyüğü
• Hattuşaş
• Kerkenes Harabeleri

Müzeler-Konaklar

• Nizamoğlu evi
• Karslıoğlu Konağı
• Koçerler konağı
• Yozgat Arkeoloji Müzesi

Milli parklar

Yozgat’ın en tanınmış ormanı Yozgat Çamlığı’dır. Milli Park olup devlet tarafından korunmaktadır.

Endemik bitki türleri

Endemik bitki türü olarak, dünyada sadece Yozgat ve Kastamonu’da Bulunan İspir Meşesi ve Yozgat Adaçayı (Salvia Yosgadensis) bulunmaktadır.[24]

Diğer yerler

• Yeraltı çarşısı
• Süleyman Bey Camii
• Çapanoğlu Camii
• Saat Kulesi
• Lise Caddesi

Ayrıca bakınız

• Yozgat ilindeki yerleşim yerleri listesi

Kaynakça